Anila Rubiku
The Sun Also Sets – The Inner Door
Kuruar nga Kari Conte
PĂ«rurimi tĂ« Enjte, mĂ«Â â30 janar, ora 18:30
31.01.2025 â 01.03.2025
ZETA Center for Contemporary Art, Tiranë në bashkëpunim me Institutin Italian të Kulturës.
The Sun Also Sets, është ekspozita e parë vetjake në Shqipëri e Anila Rubikut, e cila persihatet mes përkohshmërisë, fuqisë dhe kalimit ciklik të kohës. E frymëzuar nga poezia e Percy Bysshe Shelley, Ozymandias, 1818, Rubiku reflekton mbi arrogancën e sundimtarëve që përpiqen të përjetësojnë trashëgimitë e tyre në hapësirat publike, vetëm për ta parë madhështinë e vet tek gërryhet me kalimin e kohës. Titulli i ekspozitës bazohet në faktin se edhe pse peizazhet ndryshojnë, dielli gjithmonë do të lindë dhe do të perëndojë mbi to.
Kjo ekspozitĂ« paraqet gjashtĂ«dhjetĂ« vizatime tĂ« ndĂ«rlikuara, gravura dhe akuarele tĂ« Rubikut qĂ« dokumentojnĂ« transformimin e peizazheve urbane dhe rurale tĂ« ShqipĂ«risĂ«, veçanĂ«risht nĂ« TiranĂ« dhe DurrĂ«s. KĂ«to vepra nĂ« letĂ«r – tĂ« krijuara mes viteve 2016-2018 dhe tĂ« ekspozuara pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« pranĂ« galerisĂ« Zeta – gjurmojnĂ« njĂ« shekull korrupsioni dhe ndryshimi pushtetesh politikĂ«, pĂ«rmes statujave, monumenteve dhe arkitekturĂ«s tĂ« lidhura me regjimet e Enver HoxhĂ«s, Joseph Stalinit dhe Vladimir Leninit. NĂ«pĂ«rmjet kĂ«rkimeve rigoroze arkivore, Rubiku rindĂ«rton historinĂ« e vendeve ikonike si Sheshi SkĂ«nderbej dhe ai Liria, tĂ« modeluar sipas ndikimeve arkitekturore osmane, italiane dhe sovjetike. KĂ«to vende mbajnĂ« gjurmĂ«t e sĂ« shkuarĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ«, duke pasqyruar çfarĂ« Ă«shtĂ« ruajtur dhe çfarĂ« Ă«shtĂ« fshirĂ«.
Tek The Sun Also Sets, Rubiku pĂ«rshkruan simbolet e larta tĂ« pushtetit tĂ« ndĂ«rtuara pĂ«r tĂ« vendosur kontrollin, duke zbuluar se si kĂ«to struktura janĂ« po aq kalimtare sa edhe regjimet qĂ« simbolizojnĂ«. Puna e saj pĂ«rqendrohet tek kĂ«to vende tĂ« kontestuara, ku mbetjet e historisĂ« dhe ideologjive bashkĂ«jetojnĂ« â shpesh shqetĂ«ueshĂ«m â me peizazhin. Sot, kĂ«to hapĂ«sira po ndryshohen nga zhvillimi modern qĂ« shpesh favorizon fitimin nĂ« vend tĂ« ruajtjes sĂ« trashĂ«gimisĂ« historike dhe arkeologjike, duke i ndĂ«rlikuar edhe mĂ« shumĂ« kĂ«to vende tĂ« ngarkuar me kujtime.
Ekspozita përfshin gjithashtu edhe tre vepra nga The Inner Door, një seri prej afro 100 qëndisjesh të krijuara gjatë katër viteve të fundit. Këto vepra portretizojnë dyert abstrakte dhe të gjalla të ndërtesave milaneze që tërhoqën vëmendjen e Rubikut gjatë shëtitjeve të saj në qytet. Në një proces bashkëpunimi, fotografitë e dyerve të artistes u përkthyen me përpikëri në qëndisje nga artizanet në Gurin e Zi, në veri të Shqipërisë.
â…
âAnila Rubiku (DurrĂ«s) Ă«shtĂ« njĂ« artiste italiane me origjinĂ« shqiptare, e diplomuar pranĂ« AkademisĂ« sĂ« Arteve nĂ« TiranĂ« (1994) dhe AkademisĂ« sĂ« Arteve tĂ« Bukura nĂ« Brera (2000). Aktualisht punon mes Milanos, Torontos dhe DurrĂ«sit.Puna e saj, e lidhur ngushtĂ« me çështjet politike dhe sociale, pĂ«rdor media tĂ« ndryshme: instalacione, skulpturĂ«, qĂ«ndisje, gdhendje, pikturĂ«. NĂ« veprat e saj ajo trajton me njĂ« qasje poetike dhe ironike çështje qĂ« lidhen me pabarazinĂ« gjinore dhe padrejtĂ«sinĂ« sociale (Vierzon Biennale, 2022, Bienalja e HavanĂ«s, 2019, Bienalja e 5-tĂ« e Selanikut, 2015), tĂ« cilat prekin çështjet mjedisore (Bienalja e Kievit, 2012) dhe ato tĂ« marrĂ«dhĂ«nieve. (Salloni i tetorit 56, Beograd, 2016), duke reflektuar mbi kuptimin e tĂ« qenit emigrant sot (Bienalja e Venecias, 2011, Muzeu Hammer residence, Los Angeles, 2013) dhe mbi marrĂ«dhĂ«niet mes qytetit dhe demokracisĂ« (Bienalja e ArkitekturĂ«s e Venecias. 2008).
Veprat e saj janë të pranishme në koleksione të shumta publike dhe private, ku përmendim: Frac Centre Val De Loire, The National Gallery of Art (Washington DC); Mint Museum (Charlotte NC, USA); Museo di Israele (Gerusalemme); National Museum of Women in the Arts (Washington DC); Deutsche Bank Collection (Londra, UK); Edition 5 Collection (Erstfeld, Svizzera). Për angazhimin e saj social ajo është nderuar me çmim nga Fondacioni për të Drejtat e Njeriut dhe në vitin 2014 nga Revista Foreign Policy dhe Departamenti i Shtetit i Shteteve të Bashkuara.
https://anilarubiku.com/
Kari Conte (Nju Jork). Jeton dhe punon në Nju Jork dhe Turqi.
Ajo Ă«shtĂ« kuratore dhe shkrimtare e fokusuar tek arti bashkĂ«kohor global. Ka kuruar mbi dyzet ekspozita dhe kontribuon rregullisht nĂ« libra akademikĂ«, katalogĂ« ekspozitash dhe revista. ĂshtĂ« konsulente kuratore pĂ«r City as a Living Laboratory (Call) dhe Senior Advisor pranĂ« l’International Studio & Curatorial Program (ISCP) nĂ« Nju Jork, ku mĂ« pare, nga viti 2010 deri nĂ« vitin 2020, ka punuar si Drejtore e Programeve dhe Ekspozitave. Gjithashtu Ă«shtĂ« kuratore nĂ« rezidencĂ« pĂ«r QendrĂ«n e Artit Kai nĂ« Talin, bashkĂ«-themeluese e Rethinking Residences Fulbright Senior Research Scholar nĂ« Stamboll nĂ« 2021 dhe 2022.
Si shkrimtare, është e interesuar në kryqëzimin e artit, politikës, ekologjisë dhe feminizmit, si dhe historitë institucionale dhe ekspozitore. Ka botuar Seven Work Balets, monografinë e parë për artisten Mierle Laderman Ukeles (Sternberg Press, 2016) dhe kontribuar në shumë libra të tjerë dhe katalogë ekspozitash.
Një ese nga Raino Isto (drejtor i ARTMargins Online) shoqëron ekspozitën.